Türkiye’de kuruluş öyküsü bilimsel çalışmalarla saptanmış kaç köyümüz vardır? İskandinavya ülkelerinde kırsal yerleşimlerin tarihleri, doğal kaynakları, kültür ve sosyal değerleri geçen yüzyılda incelenmişti. Bizde ise asırlar hatta bin yıllar ötesinden ün veren örenler tümülüsler, höyükler saklayabilmiş köyler var. Bunların eski- yeni adlarından başlanarak tarihlerinin araştırılmasına 21. Yüzyılda bile başlanamadı. Ağustos ayında Yusuf Güldalı dostumuzun rehberliğinde Ulucami Bilim Kurulu üyeleriyle Tuğut, Handere, Burmahan köylerini ziyaret etmiştik. Sanıyorum Anadolu Selçuklu dönemi eserleri sıralamasında en başta yer alacak kervansaray, han, köprü vb, eserler görüldü.
Cumhuriyet’in temeli kültürdür diyen Atatürk’ü saygıyla anarken onun bu hedefi doğrultusunda, binlerce köyümüzden kaçında doğal- kültürel varlık araştırmaları yaptık? Yaygın anlayış şu: Köyler salmalıktır. Korusunu tıraşlamak, tepelerini altüst edip maden aramak, küp dolusu altın hayaliyle harabelerini altüst etmek kolaydır. Sözünü ettiğim gezide Burmahan Kervansarayının bütün temellerinin söküldüğünü gördük. Kervansaray, saray değil, handır. Temelinde define hayali kuran da kara cahildir. Bu cahilliği 21. Yüzyıla taşımaksa aymazlıktır. Karayolları, Handere’deki iki gözlü tarihi taş köprüyü betonla sıvatıp derzleterek kurtarmış! Demek ki tarihi kimliği kurtarmakla tahrip etmenin ayrımında olmayan teknik elemanlarımız var.
Arapkir kırsalında bulunan Göktürk yazıtlı bir mezar taşının köy müzesinde sergilendiğini medyadan öğrendik. Kanımca Türkiye tarihi kadar Arapkir -Divriği yöresi için de önemli bir bulgu: Taşta, Göktürk harfleriyle “her canlı ölecek” anlamında 2 sözcük: ”Neng ölesi” yazılı. Şu halde Göktürk/Oğuz boy ve obaları, Arapkir ve Divriği kırsallarına Malazgirt Savaşından 3-4 yüzyıl önce, kendi kültürleri, inançları ve yazılarıyla gelip yerleşmişler. Mezar taşı da temelli yerleşmenin kanıtı.
Mursal’a gelince: O yörede gece gündüz define arayanlara şimdiler bir de altın madeni arayanların dozerleri kepçeleri katılmış! Divriği’nin maden yatakları elbette işletilecektir ama bu işler, köylerimizin alt üst edilmesine, tarih arlıklarının yok edilmesine neden olmamalıdır. Örneğin Osmanlı batı cephelerinin kahraman serdarlarından Sarayını Mursal’da kuran Nebi Paşa’nın bu köydeki izleri araştırıldı mı? Veya 18. kapanırken Vezir Köse Mustafa Paşanın Mursal’ da yaptırdığı değirmen ve çeşme duruyor mu? Geçen asırlarda deve kervanlarıyla Hargün tuzlasından Malatya’ya, Maraş’a, Halep’e kadar tuz taşıyarak yaşamlarını sürdüren Mursal ve yöresi köylülerinin çileli tarihi incelendi mi?…Altın arayıcıları Mursal’ın tarihini bilmeden kepçelerini köye nasıl sokacaklar?
Divriği ve çevresi tarihiyle elli yıldır uğraştığım için sormakta haklıyım: Bu ruhsat verilmezden önce köyde ve mezralarında yüzey araştırmaları, arkeolojik çalışmalar yapılmış mıdır? Divriği havzasında Mursal yöresinde Hititlere uzanan iki üç bin yıllık bir tarihin izleri saklı. Unutmamalı ki araziyi alt üst edecek aygıtlar, altın zerreleri bulabilir ama ondan daha değerli kültür varlıklarını da yok edilebilir.
Salt rençper gücüyle taşla kerpiçle şekillenmiş köy manzaralarımıza saygı, ulusal bilinç ve vatan sevgisi gereğidir. Binlerce ton topraktan gram gram altın eleyip geriye, Mursal’da veya başka bir tarih yurdunda siyanürlü moloz yığınları bırakmak, ağır bir sorumluluktur.
Takım | O | G | M | B | A | Y | P | AV | |
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
1 | Trabzonspor | 38 | 23 | 3 | 12 | 69 | 36 | 81 | +33 |
2 | Fenerbahçe | 38 | 21 | 7 | 10 | 73 | 38 | 73 | +35 |
3 | Konyaspor | 38 | 20 | 10 | 8 | 66 | 45 | 68 | +21 |
4 | Başakşehir FK | 38 | 19 | 11 | 8 | 56 | 36 | 65 | +20 |
5 | Alanyaspor | 38 | 19 | 12 | 7 | 67 | 58 | 64 | +9 |
6 | Beşiktaş | 38 | 15 | 9 | 14 | 56 | 48 | 59 | +8 |
7 | Antalyaspor | 38 | 16 | 11 | 11 | 54 | 47 | 59 | +7 |
8 | Fatih Karagümrük | 38 | 16 | 13 | 9 | 47 | 52 | 57 | -5 |
9 | Adana Demirspor | 38 | 15 | 13 | 10 | 60 | 47 | 55 | +13 |
10 | Sivasspor | 38 | 14 | 12 | 12 | 52 | 50 | 54 | +2 |
11 | Kasımpaşa | 38 | 15 | 15 | 8 | 67 | 57 | 53 | +10 |
12 | Hatayspor | 38 | 15 | 15 | 8 | 56 | 60 | 53 | -4 |
13 | Galatasaray | 38 | 14 | 14 | 10 | 51 | 53 | 52 | -2 |
14 | Kayserispor | 38 | 12 | 15 | 11 | 54 | 61 | 47 | -7 |
15 | Gaziantep FK | 38 | 12 | 16 | 10 | 48 | 56 | 46 | -8 |
16 | Giresunspor | 38 | 12 | 17 | 9 | 41 | 47 | 45 | -6 |
17 | Çaykur Rizespor | 38 | 10 | 22 | 6 | 44 | 71 | 36 | -27 |
18 | Altay | 38 | 9 | 22 | 7 | 39 | 57 | 34 | -18 |
19 | Göztepe | 38 | 7 | 24 | 7 | 40 | 77 | 28 | -37 |
20 | Yeni Malatyaspor | 38 | 5 | 28 | 5 | 27 | 71 | 20 | -44 |
Takım | O | G | M | B | A | Y | P | AV | |
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
1 | MKE Ankaragücü | 36 | 21 | 8 | 7 | 56 | 31 | 70 | +25 |
2 | Ümraniyespor | 36 | 21 | 8 | 7 | 64 | 37 | 70 | +27 |
3 | Bandırmaspor | 36 | 19 | 12 | 5 | 56 | 34 | 62 | +22 |
4 | İstanbulspor | 36 | 17 | 10 | 9 | 57 | 40 | 60 | +17 |
5 | BB Erzurumspor | 36 | 16 | 10 | 10 | 55 | 44 | 58 | +11 |
6 | Eyüpspor | 36 | 15 | 9 | 12 | 56 | 44 | 57 | +12 |
7 | Samsunspor | 36 | 13 | 11 | 12 | 54 | 46 | 51 | +8 |
8 | Boluspor | 36 | 14 | 14 | 8 | 42 | 44 | 50 | -2 |
9 | Manisa FK | 36 | 14 | 15 | 7 | 45 | 44 | 49 | +1 |
10 | Tuzlaspor | 36 | 13 | 13 | 10 | 45 | 44 | 49 | +1 |
11 | Denizlispor | 36 | 14 | 15 | 7 | 46 | 50 | 49 | -4 |
12 | Keçiörengücü | 36 | 13 | 14 | 9 | 45 | 47 | 48 | -2 |
13 | Gençlerbirliği | 36 | 14 | 16 | 6 | 44 | 54 | 48 | -10 |
14 | Adanaspor | 36 | 12 | 15 | 9 | 40 | 44 | 45 | -4 |
15 | Altınordu | 36 | 14 | 19 | 3 | 45 | 62 | 45 | -17 |
16 | Kocaelispor | 36 | 12 | 16 | 8 | 40 | 49 | 44 | -9 |
17 | Bursaspor | 36 | 12 | 16 | 8 | 43 | 53 | 44 | -10 |
18 | Menemenspor | 36 | 8 | 14 | 14 | 42 | 57 | 38 | -15 |
19 | Balıkesirspor | 36 | 3 | 30 | 3 | 26 | 77 | 12 | -51 |
Takım | O | G | M | B | A | Y | P | AV | |
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
1 | Eyüpspor | 38 | 28 | 2 | 8 | 82 | 25 | 92 | +57 |
2 | Sakaryaspor | 38 | 21 | 5 | 12 | 74 | 35 | 75 | +39 |
3 | Kırşehir Belediyespor | 38 | 21 | 8 | 9 | 57 | 32 | 72 | +25 |
4 | Kırklarelispor | 38 | 19 | 6 | 13 | 60 | 32 | 70 | +28 |
5 | Van Spor | 38 | 21 | 11 | 6 | 59 | 35 | 69 | +24 |
6 | Bodrumspor | 38 | 18 | 11 | 9 | 80 | 48 | 63 | +32 |
7 | Etimesgut Belediyespor | 38 | 18 | 13 | 7 | 63 | 36 | 61 | +27 |
8 | Karacabey Belediyespor | 38 | 15 | 12 | 11 | 52 | 41 | 56 | +11 |
9 | Turgutluspor | 38 | 16 | 16 | 6 | 44 | 56 | 54 | -12 |
10 | Serik Belediyespor | 38 | 13 | 11 | 14 | 51 | 48 | 53 | +3 |
11 | Pendikspor | 38 | 15 | 16 | 7 | 66 | 53 | 52 | +13 |
12 | Pazarspor | 38 | 15 | 18 | 5 | 60 | 64 | 50 | -4 |
13 | Tarsus İdman Yurdu | 38 | 13 | 15 | 10 | 56 | 55 | 49 | +1 |
14 | Bayburt Özel İdare Spor | 38 | 14 | 18 | 6 | 52 | 61 | 48 | -9 |
15 | Sivas Belediyespor | 38 | 11 | 14 | 13 | 63 | 58 | 46 | +5 |
16 | 1922 Konyaspor | 38 | 11 | 18 | 9 | 47 | 49 | 42 | -2 |
17 | Kastamonuspor | 38 | 8 | 18 | 12 | 31 | 58 | 36 | -27 |
18 | Elazığspor | 38 | 10 | 22 | 6 | 61 | 90 | 33 | -29 |
19 | Mamak FK | 38 | 6 | 26 | 6 | 32 | 121 | 24 | -89 |
20 | Kardemir Karabükspor | 38 | 1 | 34 | 3 | 16 | 109 | 3 | -93 |
Takım | O | G | M | B | A | Y | P | AV | |
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
1 | Diyarbekirspor | 30 | 20 | 2 | 8 | 43 | 18 | 68 | +25 |
2 | 1928 Bucaspor | 30 | 20 | 3 | 7 | 58 | 18 | 67 | +40 |
3 | Yeşilyurt Belediyespor | 30 | 17 | 8 | 5 | 50 | 27 | 56 | +23 |
4 | Ofspor | 30 | 14 | 5 | 11 | 43 | 31 | 53 | +12 |
5 | Arnavutköy Belediye | 30 | 13 | 8 | 9 | 40 | 29 | 48 | +11 |
6 | Edirnespor | 30 | 12 | 9 | 9 | 34 | 31 | 45 | +3 |
7 | Belediye Derincespor | 29 | 10 | 9 | 10 | 38 | 29 | 40 | +9 |
8 | Artvin Hopaspor | 30 | 10 | 11 | 9 | 41 | 44 | 39 | -3 |
9 | Fatsa Belediyespor | 30 | 10 | 12 | 8 | 22 | 31 | 38 | -9 |
10 | Kızılcabölükspor | 30 | 9 | 11 | 10 | 34 | 33 | 37 | +1 |
11 | Nevşehir Belediyespor | 30 | 9 | 14 | 7 | 31 | 31 | 34 | 0 |
12 | Çankaya FK | 30 | 10 | 16 | 4 | 28 | 48 | 34 | -20 |
13 | 1877 Alemdağspor | 30 | 9 | 15 | 6 | 37 | 48 | 33 | -11 |
14 | Antalya Kemerspor | 30 | 7 | 17 | 6 | 27 | 50 | 27 | -23 |
15 | Payasspor | 29 | 5 | 16 | 8 | 29 | 53 | 23 | -24 |
16 | Manisaspor | 30 | 1 | 20 | 9 | 22 | 56 | 12 | -34 |
Tarih | Ev Sahibi | Sonuç | Konuk Takım |
---|---|---|---|
22/05/2022 | Hatayspor | 4 - 1 | Giresunspor |
22/05/2022 | Adana Demirspor | 7 - 0 | Göztepe |
22/05/2022 | Fatih Karagümrük | 0 - 1 | Alanyaspor |
22/05/2022 | Başakşehir FK | 3 - 1 | Trabzonspor |
21/05/2022 | Beşiktaş | 1 - 1 | Konyaspor |
21/05/2022 | Yeni Malatyaspor | 0 - 5 | Fenerbahçe |
21/05/2022 | Altay | 2 - 4 | Kasımpaşa |
21/05/2022 | Sivasspor | 2 - 1 | Kayserispor |
20/05/2022 | Antalyaspor | 1 - 1 | Galatasaray |
20/05/2022 | Gaziantep FK | 2 - 0 | Çaykur Rizespor |
Tarih | Ev Sahibi | Sonuç | Konuk Takım |
---|---|---|---|
21/05/2022 | Bursaspor | 1 - 0 | Menemenspor |
21/05/2022 | Kocaelispor | 4 - 1 | Adanaspor |
21/05/2022 | Gençlerbirliği | 2 - 4 | Ümraniyespor |
21/05/2022 | Keçiörengücü | 1 - 2 | MKE Ankaragücü |
20/05/2022 | Denizlispor | 4 - 0 | BB Erzurumspor |
20/05/2022 | İstanbulspor | 0 - 0 | Bandırmaspor |
20/05/2022 | Balıkesirspor | 0 - 3 | Eyüpspor |
20/05/2022 | Tuzlaspor | 2 - 4 | Samsunspor |
20/05/2022 | Boluspor | 2 - 1 | Altınordu |
Tarih | Ev Sahibi | Sonuç | Konuk Takım |
---|---|---|---|
07/05/2022 | Somaspor | 0 - 0 | İnegölspor |
07/05/2022 | Bodrumspor | 1 - 2 | Adıyaman FK |
07/05/2022 | Van Spor FK | 4 - 2 | Niğde Anadolu FK |
07/05/2022 | Sivas Belediyespor | 1 - 0 | Sakaryaspor |
07/05/2022 | Çorum FK | 3 - 2 | Afjet Afyonspor |
07/05/2022 | Bayburt Özel İdare Spor | 1 - 0 | Ergene Velimeşe |
07/05/2022 | Sarıyer | 3 - 1 | Diyarbekir Spor |
07/05/2022 | Ankaraspor | 0 - 0 | 1461 Trabzon FK |
07/05/2022 | Kahramanmaraşspor | 0 - 1 | Turgutluspor |
07/05/2022 | Serik Belediyespor | 1 - 0 | Etimesgut Belediyespor |
Tarih | Ev Sahibi | Sonuç | Konuk Takım |
---|---|---|---|
07/05/2022 | Elazığspor | 1 - 0 | Fatsa Belediyespor |
07/05/2022 | Kahta 02 Spor | 6 - 0 | Başkent Gözgözler Akademi FK |
07/05/2022 | Nevşehir Belediyespor | 3 - 3 | Bergama Belediyespor |
07/05/2022 | Batman Petrolspor | 2 - 1 | Arnavutköy Belediye |
07/05/2022 | Sancaktepe FK | 0 - 2 | Artvin Hopaspor |
07/05/2022 | Hendek Spor | 0 - 1 | Bursa Yıldırımspor |
07/05/2022 | 1954 Kelkit Bld.Spor | 0 - 2 | Karaman Futbol Kulübü |
07/05/2022 | Çatalcaspor | 1 - 0 | Osmaniyespor FK |
07/05/2022 | Erbaaspor | 1 - 4 | Belediye Kütahyaspor |